بررسی علل پیامدهای اجتماعی ،انتظامی ،اقتصادی کرونا بر جامعه

کرونا جز خانواده بزرگي از ويروس‌ها است که به نام سندروم نارسايي تنفسي خاورميانه يا اصطلاحاً مرس (MERS) شناخته مي‌شود.

روند رو به تزاید این بیماری و مرگ و میر ناشی از کرونا در دنیا کاملاً مشهود است و روزانه تعداد زیادی از انسان‌ها را به کام مرگ می‌کشاند. متاسفانه انتشار این ویروس همه کشورها را با یک چالش بزرگ رو به رو کرده که آثار و تبعات زیانبار آن می‌تواند آغازی بر فروپاشی ساختارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بسیاری از جوامع و کشورها باشد.

شیوع بیماری کرونا به مثابه یک اتفاق عظیم و شوکی بر پیکره نظامات حاکم، ساختارها و ساز و کارهای اداره ممالک جهان است که لاجرم می‌تواند تغییرات اساسی در معانی و اشکال ایجاد نماید.

بحران کرونا بر زنجیره تامین، تقاضا و نقدینگی بر بنگاه‌ها و همچنین عرضه نیروی کار، مصرف کالاها و خدمات و به‌ ویژه با کاهش درآمد مصرف کنندگان و تولیدکنندگان در کوتاه مدت و بلند مدت بر اقتصاد خانوارها، بنگاه‌ها و اقتصاد ملی تاثیرگذار است.

شیوع گسترده ویروس کرونا علاوه بر اینکه اقتصاد کشور را با شوک عرضه و تقاضا مواجه ساخته، تغییرات اساسی حتی در سبک زندگی و الگوی مصرف جامعه داشته است.

به علت آن که تنها راه حل کنترل شیوع کرونا، ماندن در خانه عنوان شده، این امر موجب گردیده تا عرضه نیروی کار در همه بخش‌های اقتصادی از جمله بخش کشاورزی با کاهش همراه باشد و به این ترتیب، عرضه و تقاضا در اقتصاد کشور را همزمان متاثر کرده است.

با توجه به پیامدهای منفی و ناگوار این ویروس منحوس، لزوم توجه بیش از پیش مسئولان و متولیان امر در حوزه های علوم رفتاری و اجتماعی را می طلبد .

تبعات اجتماعی کرونا

شاید برای اولین بار باشد که بر اثر شیوع یک اپیدمی پیامد های فرهنگی و اجتماعی از پیامد های سیاسی و اقتصادی پیشی گرفته به گونه ای که برخی از پیامد های منفی مانند ایجاد گسست های اجتماعی، افزایش فردگرایی و انزوای اجتماعی بیش از بیش افراد جامعه را از هم دور و روابط را حسابگرانه و غیر عاطفی می کند که این امر باعث عادی یا طبیعی شدن مرگ ، زوال ارزش های اخلاقی و گرایش به اخبار منفی و نادرست را افزایش و این همان چیزی است که معیارهای مهر ورزی و نوع دوستی را تحت تاثیر قرار می دهد .

تبعات انتظامی کرونا

از ابعاد امنیتی این موضوع، وجود شایعات بی‌اساس و گسترده در رسانه‌ها و شبکه های اجتماعی، افزایش جرایم و تخلفاتی نظیر احتکار، اخلال در نظام اقتصادی وگرانفروشی در جامعه، نارضایتی و سردرگمی دانشجویان، دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان باعث تشدید احساس ناامنی شده است.

به نظر می رسد در حال حاضر زنگ خطر سلامت روان مردم و جامعه به صدا درآمده و در صورت ادامه این وضعیت، در کوتاه مدت و میان مدت، برخی از متغیرهای موثر در امنیت ملی را به چالش بکشد.

تبعات اقتصادی کرونا

این بحران در کوتاه مدت آسیب‌هایی را به اقتصاد خرد و معیشت اقشار ضعیف و دهک‌های پایین وارد خواهد كرد و سقوط کسب و کارهای کوچک را اجتناب‌ناپذیر می‌نماید.

قطعاً آسیب های جدي میان مدت آن بر صنایع تبدیلی،واردات و صادرات محصولات و اقلام اساسی خواهد بود؛ هرچند مشکلات بلند مدت آن، ابعاد فراملی هم دارد اما تاثیرات بخش کوتاه مدت می تواند چالش‌های بزرگتری را به همراه داشته باشد.

بیماری کرونا به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر تولید تاثیر می‌گذارد و بخشی که در بسیاری از تحلیل ها مغفول مانده، امنیت غذایی است که به‌دلیل خانه‌نشین شدن مردم و تغییر در الگوی تغذیه، بخش قابل توجهی از تولیدات صنایع غذایی مانند کنسرو، کمپوت ، الویه، و ... با کاهش مواجه خواهد شد.

از آنجا که فضای روانی جامعه بر اساس تجربیات گذشته، انتظار کمبود اقلام مصرفی و افزایش قیمت را به همراه دارد، تهیه برای ذخیره و انبارکردن برای مصرف آینده توسط خانوار (مصرف احتیاطی خانوار) افزایش یافته و این خود به افزایش قیمت‌ها شتاب بیشتری خواهد بخشید؛ در این خصوص احتمال افزایش قیمت برخی از اقلام غذایی قابل تصور است.

نتیجه گیری

کرونا درس های بسیار زیادی به ما داده که شاید بسیاری از آن در آینده مشخص شود اما درس هایی که تا به امروز از این بحران می توان گرفت این است که دنیا می تواند با پدیده های زیستی و بیولوژیکی مواجه شود که از قبل قابل پیش بینی نبود، بنابراین نیازمند بازنگری در ساختارهای تشخیصی، آزمایشگاهی و ایجاد ساختارهای دفاع بیولوژیک، مراقبتی، دیده بانی زیستی و پاسخ سریع درمانی هستیم، همچنین آموزش های عمومی و سبک زندگی نیازمند بازنگری های اساسی است.

باید در مکانیسم های تصمیم گیری و مدیریت نیز بازنگری شود. هر کشوری که این ساختارها را اصلاح کند در برابر حوادث احتمالی آینده آسیب کمتری خواهد دید. بر همین اساس بایستی به این قضایا واقع بینانه نگریست.

شکی نیست که این بیماری در جامعه ایرانی نیز تأثیرات خود را خواهد گذاشت، اما مدیریت بهینه این تأثیرات می تواند از بروز مشکلات پسا کرونا تا حد ممکن جلوگیری نماید و این خود یک موفقیت بزرگ است بنابراین بایستی برای حل این مشکل رفتارهای جامعه را آینده نگاری نمود و برای هریک از وضعیت‌های اقتصادی، اجتماعی، آموزشی، انتظامی و... پروتکل مجزایی تهیه و تنظیم و براساس شرایط اجتماعی بوجود آمده، سناریوهای مختلفی اجرا کرد.

باید رفتارشناسی مناسبی برای دوران پسا کرونا صورت گیرد و با بررسی های دقیق پیش بینی ها و پروتکل‌های خانوادگی، اجتماعی، انتظامی، اقتصادی و آموزشی خاص و ویژه ای برای آن تنظیم و اجرایی گردد.

پیشنهادات اجتماعی

ا-با استفاده از ظرفیت روان شناسان، جامعه شناسان و کارشناسان بهداشت، تهدید کرونا را برای مردم تبدیل به فرصتي برای با هم بودن و شناخت ضعف های ارتباطی نمود.

2- تنش‌های اجتماعی ناشی بیماری کرونا، خانه نشینی و ... ممکن است موجب مشكلات روحي و رواني و فشارهاي عصبي گردد، پیشنهاد می شود ضمن استفاده از ظرفیت صدا و سیما در آرام بخشی به جامعه و خانواده‌ها، با فعال کردن مشاوره‌هاي تلفني و اينترنتي مشکلات احتمالی را مدیریت نمایند.

3- ايجاد فرهنگ تعهد خود مراقبتي در بحران، خودياري مراقبتي (من در خانه و جامعه در ايجاد روابط درست بهداشتي با ديگران، بايد مراقب خودم باشم)، دگر ياري مراقبتي (من درخانه و جامعه به ديگران كمك مي كنم، مراقب خودشان باشند) همياري مراقبتي (كمك متقابل ما با هم براي مراقبت متقابل و همزمان از همديگر).

4- اقناع مردم براي تعامل و كنشگري بر مبناي مراقبت و تعهد اخلاقي در موقعيت بحراني.

5- توليد محتوا براي شبكه هاي اجتماعي كه ضمن پر كردن اوقات فراغت، توانايي آموزش مقابله با پيامدهاي بيماري كرونا را بدون استرس و اضطراب داشته باشد، همچنين مسائل روانشناختي را براي كاهش تنش در خانواده‌ها گوشزد کند.

6- ايجاد هم دلي و كمك مؤمنانه مردم به هم نوعان و قشر آسيب پذير

پیشنهادات فرهنگی

1-توزيع اقلام بهداشتي(ماسك،دستكش،مواد ضدعفوني و...)در سطح شهر و مراكز درماني

2-اطلاع رساني دقيق در خصوص آمار مبتلايان ، راهكارهاي پيشگيري ، تاكيد بر لزوم قرنطينه خانگي و كاهش فاصله اجتماعي

3-آموزش هاي بهداشتي همگاني از طريق توزيع بروشور و رسانه هاي محلي،جرايد و فضاي مجازي

4-توزريع اقلام بهداشتي در سطح مشاغل درگير بامردم(رانندگان حمل و نقل عمومي،نانوايان و...)

5-افزايش تجهيزات و ملزومات بيمارستاني

6-جلوگيري از تردد افراد مشكوك به بيماري در سطح شهر

7-ضد عفوني نمودن مستمر معابر و وسايط حمل و نقل عمومي

8-نظارت مستمر بر توزيع پك اقلام بهداشتي

9-جلوگيري از برگزاري همايش ها و....

 

*تهیه و تنظیم: سردار کامرانی صالح- فرمانده انتظامی استان همدان